Podstawowe informacje o Specjalistycznych Usługach Opiekuńczych

Aktem prawnym regulującym przeciwdziałanie problemom społecznym jest ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. Polityka społeczna państwa ma za zadanie nieść pomoc rodzinom i osobom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie sami pokonać. Wsparcie oferowane w ramach pomocy społecznej dotyczy miedzy innymi Specjalistycznych Usług Opiekuńczych (SUO) dla osób z zaburzeniami psychicznymi w miejscu zamieszkania.

Z moich doświadczeń w kontaktach z rodzicami i instytucjami pomocy społecznej wynika, iż w wielu przypadkach Specjalistyczne Usługi Opiekuńcze są mylone z Specjalistycznymi Usługami Opiekuńczymi dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Różnica jest jednak zasadnicza, bo SUO dla osób  z zaburzeniami psychicznymi są zadaniem zleconym gminie z zakresu administracji rządowej, a nie zadaniem własnym gminy. Tak więc, kiedy SUO są finansowane z budżetu własnego gminy, to SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi są finansowane z budżetu państwa.

Przepisy, przewidujące prowadzenie różnych form indywidualnych i grupowych SUO, pozwalają w zasadzie na dostosowanie ich do różnorodnych potrzeb we wszystkich przypadkach autyzmu i pokrewnych całościowych zaburzeniach rozwoju. Do tego, by skutecznie wykorzystywać tę możliwość istotne jest:

• uwzględnienie w OPS specjalnych potrzeb dzieci i osób z autyzmem w stosowaniu zarówno indywidualnych jak i grupowych form SUO,
• uwzględnienie odpowiednich, kompetentnych realizatorów usług,
• odpowiednie zaplanowanie tych usług i uzyskanie finansowania ze strony administracji rządowej.

Drugim, istotnym narzędziem jest współpraca z organizacjami pozarządowymi rodziców i profesjonalistów, które mogą być najlepszym partnerem zarówno w prowadzeniu SUO i zabezpieczenia odpowiednio przygotowanej do ich świadczenia kadry, a także w realizacji ogółu zadań związanych z wszechstronną pomocą dzieciom i osobom dorosłym z autyzmem oraz ich rodzinom.

Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych określa:

• rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych,
• kwalifikacje osób świadczących specjalistyczne usługi,
• warunki i tryb ustalania oraz pobierania opłat za specjalistyczne usługi świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi,
• warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat.

Specjalistyczne usługi są świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu: pracownika socjalnego, psychologa, pedagoga, logopedy, terapeuty zajęciowego, pielęgniarki, asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekunki środowiskowej, specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapeuty lub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć określone specjalistyczne usługi.

Osoby świadczące specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi muszą posiadać co najmniej półroczny staż pracy w jednej z następujących jednostek:

• szpitalu psychiatrycznym,
• jednostce organizacyjnej pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
• placówce terapii lub placówce oświatowej, do której uczęszczają dzieci
  z zaburzeniami rozwoju lub upośledzeniem umysłowym,
• ośrodku terapeutyczno – edukacyjno-wychowawczym,
• zakładzie rehabilitacji,
• innej jednostce niż wymienione w pkt. 1-5, świadczącej specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

W uzasadnionych przypadkach specjalistyczne usługi mogą być świadczone przez osoby, które zdobywają lub podnoszą wymagane kwalifikacje zawodowe, posiadają co najmniej roczny staż pracy w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi i mają zapewnioną możliwość konsultacji z osobami świadczącymi specjalistyczne usługi, posiadającymi wymagane kwalifikacje.

Osoby świadczące specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi muszą posiadać udokumentowane przeszkolenie w zakresie prowadzenia treningów umiejętności społecznych przewidywanych w zakresie specjalistycznych usług.

Specjalistyczne Usługi Opiekuńcze (SUO) są szczególnie cenną formą wspomagania, która umożliwia uczestnictwo dzieci i młodzieży w intensywnych formach kompleksowych oddziaływań zwłaszcza w specjalistycznych ośrodkach, w których będą przygotowywane programy terapeutyczne, rehabilitacyjne i edukacyjne, dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Usługi te są świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Ponadto SUO umożliwia uzyskanie pomocy asystenta w różnych sytuacjach życiowych.  SUO odgrywa znaczącą rolę w aktywizacji społecznej i zawodowej, a także w integracji społecznej. SUO przyznawane jest niezależnie od dochodów. Jednakże poziom dochodów odgrywa rolę przy ustalaniu odpłatności za korzystanie z usług. Ustawa przewiduje, iż świadczenia pomocy społecznej przysługują po spełnieniu przez podmiot tak zwanego kryterium dochodowego. Kryterium dochodowe podlega weryfikacji co trzy lata, zaś ostatnie, a zarazem aktualne rozporządzenie ustalające wysokość kryterium dochodowego obowiązuje od 1 października 2012 roku. Na jego mocy maksymalna wysokość dochodu uprawniająca do świadczeń z pomocy społecznej wynosi:

• dla osoby samotnie gospodarującej – w wysokości 542 zł.,
• dla osoby w rodzinie – w wysokości 456 zł.

W przypadku dochodu poniżej 456 zł.  netto na osobę w rodzinie, lub 542 zł. netto dla osoby samotnie gospodarującej usługi te są realizowane całkowicie nieodpłatnie. Gdy próg dochodowy zostanie przekroczony, świadczeniobiorcy współfinansują w różnym stopniu te usługi.

Jeżeli chcesz starać sie o specjalistyczne usługi opiekuńcze:

• należy złożyć w Ośrodku Pomocy Społecznej najbliższym miejsca zamieszkania podanie o przyznanie tej formy pomocy (na kopii podania należy poprosić o potwierdzenie jego złożenia, podanie możesz także przesłać listem poleconym),
• konieczne jest dołączenie zaświadczenia lekarskiego, wydanego przez lekarza psychiatrę, które określa potrzebę korzystania z usług w określonym wymiarze godzin tygodniowo, bądź miesięcznie,
• OPS przeprowadzi wywiad środowiskowy (powinien się odbyć w ciągu 2 tygodni od złożenia podania),
• OPS musi wydać decyzję administracyjna na piśmie w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku dotyczącą przyznania bądź nie tej formy pomocy,
• usługi przysługują niezależnie od tego czy rodzic zrezygnował z pracy, by opiekować sie dzieckiem czy też pracuje,
• fakt, że dziecko chodzi do przedszkola czy szkoły nie stanowi powodu odmowy przyznania usług.

W sytuacji gdy OPS wyda decyzję odmowną, można się od niej odwołać na piśmie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO). Odwołanie adresuje się na SKO, ale składa się w Ośrodku Pomocy Społecznej w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji do ręki.