Dziki bez czarny

Bez czarny jest pospolitym krzewem lub niewielkim drzewkiem z rodziny Przewiertniowatych, o odurzającym, specyficznym zapachu kwiatów. Występuje dziko, ale bywa specjalnie wysadzony  ze względu na duże wartości lecznicze, ale także jako krzew ozdobny lub żywopłot.

Rzymianie używali bzu czarnego nie tylko w celach leczniczych, ale i do farbowania włosów. W medycynie ludowej wielu krajów jest on do dzisiaj ulubioną rośliną. Znają ją i korzystają z jej dobrodziejstw Ci, którzy prowadzą zdrowy styl życia i doceniają moc natury.

Bez czarny kwitnie w maju i czerwcu. Owoce dojrzewają w sierpniu i wrześniu, początkowo sterczą do góry, a następnie w miarę dojrzewania zwiększają swój ciężar i opadają w dół. Jagody bzu można zrywać jedynie w pełni dojrzałe, czarne i lśniące, nieraz aż z odcieniem fioletu w zależności od odmiany, ponieważ niedojrzałe zawierają tak zwany kwas pruski (cyjanowodorowy) i są toksyczne. Związek ten zanika w miarę dojrzewania owoców.

Do celów leczniczych z tego krzewu pozyskuje się kwiaty, owoce, liście,  a także korę i  korzeń. Kwiaty zawierają flawonoidy, kwasy fenolowe, olejek eteryczny, garbniki, cholinę (organiczny związek chemiczny, jest substancją niezbędną do prawidłowego funkcjonowania i budowy każdej komórki naszego ciała). Kwiaty czarnego bzu stosuje się w chorobach gorączkowych, w przeziębieniu, mają działanie napotne i moczopędne, uszczelniają ściany naczyń włosowatych, dzięki rutynie zwiększają ich elastyczność, zwiększają odporność na choroby zakaźne. Jako napar są stosowane zewnętrznie do płukania przy anginie, zapaleniu gardła i jamy ustnej, działają przeciwzapalnie, ale także w postaci okładów przy zapaleniu spojówek, brzegów powiek oraz jako dodatek do kąpieli.

Owoce bzu czarnego zawierają antocyjany (naturalne barwniki roślinne), kwasy organiczne, karotenoidy, garbniki, witaminy z grupy B, witaminę C. Pobudzają przemianę materii, mają działanie napotne, łagodnie moczopędne i przeczyszczające (po zjedzeniu większej ilości owoców), działają rozkurczowo i przeciwbólowo. Usuwają z organizmu także toksyny egzogenne (detoksykacja) i to nie tylko wraz z moczem i kałem, ale i z potem oraz  szkodliwe produkty przemiany materii. Mają właściwości przeciwreumatyczne i przeciwzapalne. Owoce polecane są zwłaszcza w chorobie gośćcowej (reumatycznej), chorobach zakaźnych i niektórych schorzeniach skóry, a także  jako środek przeciwbólowy w rwie kulszowej, zapaleniu nerwu trójdzielnego i bólach neurologicznych.

Owoce używane w postaci powideł są bardzo dobrym lekiem przeciwbiegunkowym, szczególnie ważnym jako środek regulujący przemianę materii w stosowaniu codziennym, sok z czarnego bzu wspomaga nas w stanach przeziębienia albo jako tak zwana  kuracja wiosenna.

Zdjęcie wykonał Marcin Scelina.